پایان نامه تأثیر گفتمان انقلاب اسلامی بر هویت ملی در ایران

فصل اول: کلیات

1- مقدمه

انقلاب اسلامی ایران اس در 22 بهمن ماه سال 1357 به پیروزی رسید . امام خمینی (ره) توانست با بهره­گیری از نظام معنایی و اندیشه­ای بدیع و عمیق یعنی توسل به آموزه­های اصیل دینی، هویتی نوین و تحول ساز را ایجاد نماید.

انقلاب اسلامی ایران با نفی هژمونی هویت­­های پیشین در قالب­هایی نظیر غرب­گرایی، ایران شهری و باستان­گرایی شبه مدرنیزاسیون، سوسیالسیم، کمونیسم و… با ایجاد هویتی «معناساز» و «معنابخش» در صدد برآمد با بهره­گیری از فرهنگ سیاسی اسلامی – شیعی به ترسیم زوایا و ابعاد «بودن در این جهان بپردازد». در فرایند انقلاب اسلامی، تمام دانایی (اپیستم) و تشکیل گفتمانی دینی­ای شکل گرفت که با تمام بداعتش ریشه در سنت دیرینه اسلام داشت و به مثابه یک ایدئولوژی راهنمای عمل و رهایی ساز جلوه­گر شد. در کانون گفتمان انقلابی، اسلام به مثابه یک «دال متعالی» و برتر نشسته بود. غنای مفهومی و محتوایی این «دال استعلایی» تمامی زوایا و زمینه­های زندگی آدمی را در بر گرفته بود. این گفتمان هویت­ساز بر شاخصه­هایی استوار بود از جمله توحید محوری و گسترش امر قدسی در زوایای مختلف حیات بشریت، تشکیل نظام معرفتی از نظرگاه جهان­بینی اسلامی، بنا نهادن سیاست بر دین و بروز یافتن معرفت دینی در حیات سیاسی، اجتماعی، برتری، «دانش شریعت محور» بر «دانش طبیعت اندیش»؛ محوریت نظریه ولایت فقیه در ساختار حکومت جمهوری اسلامی؛ غیریت سازی و معین کردن مرزهای هویت دینی انقلاب با سکولاریم و اندیشه­های انسان مدارانه، غربی و…

واما کلید واژه ای که تأثر آن در این پژوهش هدف اصلی قلمداد می شود ، هویت ملی است که یکی از مقوله­های بسیار مهم و اساسی تلقی می­شود، به گونه­ای که در سال­های اخیر هم در ادبیات سیاسی – اجتماعی و حوزه­های علمی و هم در سیاستگذاری­های فرهنگی بصورت جزئی در همه جوامع مورد توجه متفکران قرار گرفته است و البته هویت ملی مهم­ترین نوع از انواع هویت است، زیرا در حوزه فرهنگ، اجتماع سیاست و اقتصاد نقش تعیین کننده دارد. به عبارت دیگر، هویت ملی فراگیرترین و در عین حال مشروع­ترین سطح هویت در تمامی نظام های اجتماعی – جدای از گرایش­های ایدئولوژیک می­باشد. اهمیت مفهوم هویت ملی نسبت به سایر انواع هویت جمعی، در تأثیر بسیار آن بر حوزه­های متفاوت زندگی در هر نظام اجتماعی است.

از آنجایی که هویت نقطه عزیمت، پایگاه و منشأ انسجام اجتماعی و حفظ نظم در سطح کلان و لنگرگاه ثبات اجتماعی تلقی می­گردد و عامل انسجام و وحدت است و خصلت تنظیم کنندگی را به تمام مردم اعطاء می­نماید، بنابراین تزلزل و کم رنگ شدن آن پایه­های همبستگی و انسجام اجتماعی را تضعیف می­کند. پس می توان گفت پرداختن به بحث هویت ملی و تأثیر آن از انقلاب اسلامی ایران ضروری، مهم و حتی اجتناب­ناپذیر می­باشد.

براستی گفتمان انقلاب اسلامی چه تأثیری برهویت ملی در ایران داشته است؟

در جایگاه فرضیه می توان گفت انقلاب اسلامی بیش از هر مفهومی ، وجه اسلامی – شیعی و نیز هویت ایرانی را تقویت و به طرد و تخفیف هویت غربی پرداخته است.

برای دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید