پایان نامه علل ظهور وگسترش گفتمان‌های مبارز دینی در دهه‌های 40 و50 در ایران

چکیده:

این پژوهش به زمینه‌های ظهور و گسترش گفتمان‌های مبارز دینی در دهه‌های 40 و50 که باعث پیروزی انقلاب اسلامی ایران و شکل‌دهی نظام جمهوری اسلامی شده است، می‌پردازد. پرسش بنیادین این جُستار، چگونگی ظهور و گسترش گفتمان‌های مبارز دینی و برتری آن نسبت به گفتمان‌های غیردینی در ایرانِ دهه‌ی چهل و پنجاه می‌باشد. نگارنده در پاسخ به این پرسش، درصدد برآمد تا با پایبندی به الزامات روش تحلیلی– تاریخی و گفتمانی، پس از بحث نظریه گفتمان لاکلا و موفه، فرضیه مورد بحث خود مبنی بر اینکه؛ شکست گفتمان‌های چپ و لیبرال در مبارزه با رژیم پهلوی از یک سو و اسرار رژیم برنوسازی خطّی و مذهب ستیزی از سوی دیگر که موجب ظهور گفتمان‌های مبارز دینی در دهه‌های چهل و پنجاه در ایران گردید، را به‌آزمون بگذارد.

به‌عبارتی‌، در شرایط بی‌قراری جامعه و فضای نسبتاً باز سیاسی به‌ وجود آمده پس از فروپاشی گفتمان مطلقه پهلوی اول، جامعه ایران شاهد ظهور و گسترش گفتمان‌های متعدد از جمله: گفتمان‌های چپ، ملی‌گرای لیبرال و دینی، در دهه‌های 20 و 30 بوده است. اما از یک سو، گفتمان‌های مبارز غیردینی به‌ دلیل ضعف دال مرکزی و عدم تثبیت هارمونی، توان تبدیل به گفتمان هژمون را نداشته، و در مواجه با گفتمان پهلویسم دچار ضعف و ناکارآمدی شدند. از سوی دیگر، عدم هماهنگی دال‌های گفتمان پهلویسم با مؤلفه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی جامعه ایران، گفتمان فوق نتوانست هژمونی خود را تثبیت و تداوم بخشد. به همین دلیل گفتمان‌های مبارز دینی در دو دهه منتهی به انقلاب با استفاده از دال‌های خالی موجود در آن فضا و با مفصل‌بندی مناسب توانستند به هژمونی گفتمان برای مبارزه با سلطنت تبدیل شوند.

کلید واژه ها: گفتمان، لاکلا و موفه، گفتمان‌های مبارز غیر دینی، گفتمان پهلویسم، گفتمان‌های مبارز دینی.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                  صفحه

فصل اول: کلیات

1- تعریف مسأله……………………………………………………………………………………… 2

2- سوال اصلی…………………………………………………………………………………………. 3

3- سوالات فرعی……………………………………………………………………………………… 3

4- فرضیه اصلی ………………………………………………………………………………………. 3

5- فرضیات فرعی…………………………………………………………………………………….. 3

6- سوابق پژوهش  …………………………………………………………………………………… 4

7- محدوده زمانی ………………………………………………………………………………….. 10

8- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………….. 10

9- ماهیت تحقیق…………………………………………………………………………………….. 10

10- رویکردها و فنون جمع آوری اطلاعات …………………………………………………. 10

11- تعریف برخی از مفاهیم …………………………………………………………………….. 10

12-  سازماندهی پژوهش …………………………………………………………………………. 12

فصل دوم: چارچوب نظری و روش‌شناسی

مقدمه………………………………………………………………………………………………….. 15

فوکو…………………………………………………………………………………………………… 18

میشل پشو……………………………………………………………………………………………. 21

تئون ای وان دایک ……………………………………………………………………………….. 21

نورمن فرکلاف ……………………………………………………………………………………. 23

نظریه گفتمان لاکلا و موفه ……………………………………………………………………. 25

مؤلفه‌ها و مفاهیم نظریه گفتمان لاکلا و موفه ……………………………………………. 27

1- دال ومدلول ……………………………………………………………………………………… 28

دال مرکزی…………………………………………………………………………………………….. 29

دال شناور……………………………………………………………………………………………… 29

اختیاری بودن رابطه دال و مدلول ……………………………………………………………….. 29

عنصر، وقته، حوزه گفتمان گونگی ………………………………………………………………. 31

2- مفصل بندی………………………………………………………………………………………. 31

هویت یابی……………………………………………………………………………………………. 32

هویت جمعی و هویت سوژه……………………………………………………………………… 33

3- بی‌قراری…………………………………………………………………………………………. 33

4- ضدیت وغیریت…………………………………………………………………………………. 34

برجسته‌سازی وحاشیه‌رانی…………………………………………………………………………. 35

منطق تفاوت و منطق هم‌ارزی…………………………………………………………………….. 35

رقابت …………………………………………………………………………………………………. 36

5- هژمونی وتثبیت معنا …………………………………………………………………………… 37

انسداد یا توقف ……………………………………………………………………………………… 39

ساختارشکنی  ……………………………………………………………………………………….. 40

6- قدرت …………………………………………………………………………………………….. 41

7-اسطوره، تصور اجتماعی وجه استعاری………………………………………………………. 42

دال خالی………………………………………………………………………………………………. 44

قابلیت دسترسی، قابلیت اعتبار  …………………………………………………………………. 44

8- موقعیت سوژه‌ای و سوژگی سیاسی…………………………………………………………. 45

...

برای دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید